Vandaag uitgebreid mijn verhaal gedaan aan een mevrouw die als projectleider gaat werken aan het goed laten samenwerken van de ketenpartners, bij de aanpak van mensen met extra zorgbehoeften doordat zij psychisch kwetsbaar zijn.
Een hele mond vol, maar ik kies mijn formulering dan ook zo zorgvuldig mogelijk. Nu dat het landelijk project Verward en dan? voorbij is, en er gevolg wordt gegeven aan de uitkomsten, wil ik de term verward niet meer gebruiken. Onbegrepen gedrag is een betere term.
Zij zei mij te zoeken naar betere samenwerking tussen de verschillende ketenpartners, en een goede ingang bij degene met de zorgbehoefte. Over beide onderwerpen heb ik een uitgesproken mening. Beide op basis van mijn ervaringen opgedaan sinds oktober 2012. Goede ervaringen in het omgaan met de doelgroep, slechte waar het de ketenpartners betreft. Het delen van die ervaringen hebben een duidelijk doel; verbeteren van de huidige praktijk.
Via mijn eigen praktijk kom ik geregeld in contact met psychisch kwetsbare mensen, die om verschillende redenen vastgelopen zijn in hun behandeling, in zowel een verplicht als vrijwillig kader. Dat maakt voor mij geen enkel verschil. Ik adviseer hen hoe anders te handelen, gericht te klagen waar nodig en te bemiddelen waar ik maar kan. Praten is daarbij altijd het middel. Verbetering kwaliteit van leven altijd het doel. Totnutoe behaal ik daarmee heel redelijke resultaten. Goede resultaten, alleen bij de een gaat het sneller als bij de ander.
Mijn ervaringen met de diverse ketenpartners zijn aanmerkelijk minder goed, om het woord slecht in deze toch maar te vermijden. De verschillende partners, gemeenten, politie, ggz, maatschappelijk werk, huisartsen, jeugdzorg, thuiszorg, woningbouw en soortgelijke clubs overleggen in het ketenpartneroverleg over burgers waarover zorgen bestaan. Dit gaat op basis van signalen uit de samenleving of melding gedaan door een der partners.
Omdat ik hard werd getroffen door onzorgvuldig tot stand gekomen ingrijpen vanuit de ketenpartners, en daar vandaag de dag nog altijd last van heb, probeer ik waar ik maar kan van invloed te zijn op toekomstig beleid. Want niet alleen psychisch kwetsbare mensen, maar iedere burger kan te maken krijgen met het werk van het ketenpartneroverleg. En als dat er net zo aan toe gaat als in mijn geval, dan vrees ik met grote vrezen het ergste.
Wanneer krijg je te maken met de ketenpartners? Als er een maatschappelijk onaanvaardbare of onwenselijke situatie ontstaat of dreigt te ontstaan. Vaak gehoord in dit verband is de kapstokterm maatschappelijke teloorgang. Maar ook overlast, zorgmijding of verdachte activiteiten halen het overleg. Verloopt het traject goed, dan krijgt de burger in kwestie een zorg op maat oplossing aangeboden, passend bij het voorliggende probleem. Verloopt het traject niet goed, dan berg je maar. Want dan komt ingrijpen keihard aan, met vaak enorme gevolgen voor de burger, zonder enige goede bescherming tegen de eventuele nadelige gevolgen voor de burger in kwestie.
Dit heeft, naar mijn bescheiden mening, heel veel te maken met vooringenomenheid aan de kant van de goedwillende ketenpartners. Men denkt al snel te weten hoe een probleem aan te pakken, heeft daarbij nauwelijks inzicht in de persoon van de burger en hoe die het leven beziet en beleeft van dag tot dag. Wat de gemiddelde burger eigenlijk niet vindt kunnen, is voor een individu wellicht heel normaal, of het hoogst haalbare in de gegeven situatie.
Ik heb met een aantal goede voorbeelden aangegeven hoe het mijn inziens niet moet. En ook mogen vertellen hoe ik dat anders doe met mijn cliënten. Want ook daar spelen weleens problemen die als maatschappelijk onwenselijk bestempeld worden. Een oplossing ligt meestal voor het grijpen. Maar hoe je die aan cliënt voorlegt is cruciaal. Ook de houding van een zorgverlener is cruciaal. Leer je verplaatsen in je cliënt. En doe het desnoods samen als het cliënt alleen niet lukt. Want echte onwil ben ik nog nooit tegengekomen. Onkunde des te meer. Want ervoor doorgeleerd hebben is leuk. Het vanuit eigen ervaring beleefd hebben een stuk waardevoller.
Mijn beste advies aan haar was dan ook simpel. Haal er ervaringsdeskundigen bij. En laat je door hen vertellen wat wel werkt. Dat bespaart kosten, veel ellende en vooral schade aan hele kwetsbare mensen. Althans, dat vind ik.
