Zo’n beetje iedere gemeente waar ik kom, of wiens medewerkers ik spreek, klaagt over hetzelfde: “Wij betalen de kosten voor bewindvoering, voor onze kwetsbare burgers, maar hebben helemaal geen grip op de kwaliteit van het geleverde werk.” of woorden van gelijke strekking. En dat is inderdaad frappant te noemen, want als betaler ben je ook bepaler, zo zou je denken. Behalve dus bij bewindvoering. Daar mag je als gemeente alleen voor betalen en dan maar hopen dat het allemaal goed blijft gaan. Ik hoop u met dit blog een handvat te bieden hoe dat anders kan.
Binnen de regels van de wet, zit genoeg ruimte voor kwaliteitscontrole.
U heeft er slechts 1 ding voor nodig: toestemming van de betreffende cliënt. En die is gemakkelijk te verkrijgen ook. Immers, u heeft er ook echt wat voor te bieden als gemeente. Maar laten we bij het begin beginnen.
Veel gehoorde opmerking
Een veel gehoorde opmerking van gemeenteambtenaren is dat ze als gemeente (graag) de kosten voor bewindvoering op zich nemen voor hun kwetsbare burgers, maar niet zoveel invloed kunnen uitoefenen, dat debacles zoals laatst in Limburg (Zie: Bewindvoerders stelen niet) kunnen worden voorkomen. Ik hoorde die opmerking voor het eerst bij mijn eigen gemeente, een paar jaar geleden, maar in de loop der tijd hoorde ik een soortgelijke opmerking bij veel meer gemeenten. Waar men feitelijk over klaagt is dat men pas weet dat er iets mis is, als het feitelijk al te laat is. En omdat controle door de rechtbank niet sluitend is te krijgen vanwege het enorme aantal dossiers, is het inderdaad wachten tot een slecht functionerende bewindvoerder boven komt drijven doordat cliënten gaan klagen. Maar hoe verander je dat dan, zult u zich afvragen?
Door het voor cliënten gemakkelijk te maken.
Als buitenstaander, bijvoorbeeld familielid of belangenbehartiger van een onder bewind gestelde (hierna: cliënt of cliënten) kun je met een handtekening van de betreffende cliënt, meekijken met het werk van de bewindvoerder. Je kunt stukken opvragen, vragen stellen en je commentaar leveren, indien nodig. In mijn praktijk is het al veelvuldig voorgekomen dat ik, met toestemming van cliënt, me heb gewend tot de betreffende bewindvoerder en door het opvragen van de stukken, vragen te stellen en mijn zienswijze te delen, wat goeds voor de betreffende cliënt heb kunnen realiseren. In 95% van de gevallen een kwestie van aan cliënt verduidelijking geven over waarom zaken lopen zoals ze lopen, maar in ongeveer 5% van de gevallen bleek er toch wat meer aan de hand en moest er of door de bewindvoerder een aanpassing worden gedaan, of moest er anderszins wat veranderen. Bijvoorbeeld een extra voorziening aanvragen of het budgetplan aanpassen. In inmiddels 8 jaar tijd hebben we samen met cliënt twee keer een probleem bij de rechtbank gemeld. In beide gevallen zijn er vele duizenden euro’s terug gevloeid naar de boedel van de betreffende cliënt. In een geval zelfs meer als € 25.000,-
Hoe maak ik als gemeente mogelijk dat cliënt eerder in beeld komt bij problemen?
Als gemeente zou je je eigen kwaliteitscontrolesysteem kunnen optuigen, zonder dat je daarvoor je hele organisatie hoeft te reorganiseren of zwaar uit te breiden. Want controleren waar het geld blijft, doet u als gemeente al. Waarom die kennis en kunde niet inzetten voor het, in belang van uw kwetsbare burgers, periodiek controleren van clientendossiers. En u gaat natuurlijk niet het werk van anderen nog eens dunnetjes overdoen, maar u pikt van iedere in uw gemeente actieve bewindvoerder, bij tijd en wijle en met toestemming van de betreffende cliënt, een compleet dossier uit de caseload die u door uw eigen rekenmeesters compleet laat doorrekenen en nakijken op eventuele fouten of onvolkomenheden. U geeft daarbij de garantie aan de betreffende cliënt dat, indien er onvolkomenheden worden gevonden, dat de cliënt daar geen nadelige gevolgen van ondervind die zijn stabiliteit onderuit halen. Immers, cliënt is in deze geen verantwoordelijke partij en hoort daar dus ook niets van te merken in levensstandaard. Die is meestal al minimaal.
En u publiceert ook over de resultaten.
Want net als in de zorg, is er niks mis met openheid over de kwaliteit van geleverd werk. En u als gemeente bouwt zo inzicht op in de kwaliteit van geleverd werk, per bewindvoerder. En niets staat u in de weg om bewindvoerders waar het even wat minder gaat, wat vaker te auditeren. Wel gaat u prudent om met de door u verkregen inzichten. Dus niet op uw website een klassement beste bewindvoerders, maar wel een mogelijkheid voor burgers om te informeren of u het wel of geen goed idee vindt met een bepaalde partij in zee te gaan. Omdat ik ervan uit ga dat eventuele opmerkingen vanuit de gemeente richting de gecontroleerde bewindvoerder ook zorgen voor verbeteringen in de werkwijze, lijkt me het beter geen exacte cijfers per gecontroleerde bewindvoerder te publiceren. Tenzij daar een duidelijke aanleiding voor is, uiteraard. Maar dan nog is het beter dit met de branchevereniging kort te sluiten zodat die eventueel kunnen ingrijpen.
Zo komen de gezamenlijke gemeenten vanzelf tot een goed inzicht.
Want u bouwt vanzelf een gegevensset op die u via de VNG zou kunnen bundelen. En uiteraard kunt delen met de branchevereniging. Ik denk dat als iedere gemeente erna streeft om al zijn bewindvoerders eens per drie jaar te auditeren, we de rotte appels sneller vinden, de zwakke broeders kunnen identificeren en zowel u als gemeente, als ook de branchevereniging bewindvoerders daar een flinke kwaliteitsverbetering mee kunnen behalen. Want 95% doet zijn werk naar behoren. En de rest vindt u op deze manier vanzelf.
Althans, dat vind ik.
