Aan: Open brief aan Bewindvoerend Nederland
Oss, 29-05-2019
Beste bewindvoerders van Nederland,
Allereerst wil ik mijn waardering uitspreken voor het belangrijke en moeilijke werk dat u doet. Vandaar ook dat ik u een open brief stuur, en niet een gewoon blogbericht post. Uw werk is dusdanig van belang dat deze VN ambassadeur VN verdrag inzake de rechten van de mens met een beperking, zich hier gaat inspannen uw werk een stuk gemakkelijker te maken. Niet omdat het kan, maar omdat het moet.
Wie kan dat beter doen?
En wie kan dat beter doen dan iemand die, en ervaring heeft omdat hij zelf vrijwillig in beschermingsbewind zit, maar desondanks heel veel kennis en ervaring heeft opgedaan over uw werk. Middels een opleiding schuldhulpverlener, maar vooral door op te komen voor uw kwetsbare doelgroep, met als gevolg dat ik velen van u al weleens heb geschreven, gesproken en of geprikkeld.
Er is mij iets opgevallen
Geprikkeld het anders te doen. Want er is mij iets opgevallen dat het u alleen maar moeilijker maakt. Terwijl, dat wat mij opviel, een ware deugd is, die meer professionals zouden moeten bezitten. Namelijk, u bent aardig, voorkomend en meedenkend. Wil mogelijk maken.
Ziet zowel uw cliënt zijn belang, als dat van een andere partij, waarmee u te maken heeft, binnen u metier.
Uitleg voor de leek
Even voor de lezer die niet bewindvoerder is, maar wel geïnteresseerd, en deze brief daarom ook leest: De beschermingsbewindvoerder wordt door de rechter benoemd om de financiële belangen van mensen die dat om wat voor reden dan ook niet zelf kunnen, te behartigen en hen al doende te behoeden voor financiële rampspoed. Indien er al schulden zijn bij aanvang van het bewind werkt de bewindvoerder dan ook met de daarvoor aangewezen partijen samen, om gezamenlijk tot oplossingen te komen.
Een heel proces
Dat is een proces waar je veel en vaak met dezelfde partijen te maken hebt, en dus zaken als iemand in de toekomst nog nodig hebben en andere relationele bijkomstigheden, een rol spelen. En daardoor zal een bewindvoerder binnen de grenzen van zijn kunnen, proberen alle partijen zoveel mogelijk tegemoet te komen. Dat is aardig en professioneel gebruik. Maar ook nogal eens onevenredig nadelig voor de schuldenaar of diens gezin. Een belangrijke nuance in een verder zwart wit verhaal, dat hierna volgt.
Beter getraind in argumenteren
Die tegenpartij zit er even zakelijk in. Dat is meestal een deurwaarderskantoor, of een medewerker bijzonder beheer van een bank of hypotheker. En uitzonderingen daargelaten, uit eigen ervaring kan ik u melden dat met uitsluitend goed communiceren, er veel te bereiken valt. Ook als er niks of niet veel te halen valt. Toch is het wel zo dat een incassant (dus die voornoemde medewerker of deurwaarder), beter getraind is in het brengen van zijn argumenten met overtuiging, als de bewindvoerder. En dat is het probleem wat ik middels deze brief, bespreekbaar wil maken.
Begrijpelijk maar vaak onterecht
Want dat is hard nodig. Want te vaak hoor ik een bewindvoerder zeggen: Ja, als de rekeningen betaald zijn, is het overige voor het uitkeren van leefgeld. Wat feitelijk onjuist is. Altijd, ook onder het gewone mensenrechtenverdrag, dient er te worden voorzien in de eerste levensbehoeften. Eten drinken en wonen met alles wat daarbij hoort dienen de eerste posten op iedere begroting te zijn. Gevolgd door alles wat met de kinderen te maken heeft. Die hebben namelijk ook hun eigen mensenrechtenverdrag, dat stelt, in mijn eigen woorden, dat zij in ieder geval niet de dupe mogen worden van de schuldenproblematiek van hun ouders. En dat zie ik heel genuanceerd. Een deel van de vaste lasten moet door hen worden opgebracht. Niet letterlijk, maar dat is meestal het argument als u als ouder, niet de hele kinderbijslag van uw bewindvoerder ontvangt.
Het kan altijd gekker
Het andere uiterste is een moeder met twee puberzonen van 1.90 m en 35 euro leefgeld per week. En dat jarenlang. Toen ik dat dossier ter hand nam en de betreffende bewindvoerder wees op de noodzakelijkheid van tenminste 75 euro leefgeld per week, kon dat ook meteen. Het argument dat zo te doen was de voedselbank. Daar kon mevrouw gebruik van maken. Geen mens, ook de bewindvoerder niet, heeft zich ook maar een keer op de hoogte gesteld van het daadwerkelijk aanvragen van de bijdrage van de voedselbank. Die was nooit gedaan namelijk. Uit schaamte.
Leefgeld eerst!
Goed, eten wonen en kinderen dus eerst. En onder het nieuwe mensenrechtenverdrag der kwetsbaren, dient dat zo snel mogelijk, maar vooral zo stabiel mogelijk gerealiseerd te worden. Mijn advies is dan ook aan iedere bewindvoerder in de stabilisatiefase om het leefgeld als eerste apart te zetten. Mijn financiële man, die voor ik in bewind ging, mijn financiële belangen behartigde, zette op de dag dat mijn WIA uitkering binnenkwam standaard € 220,- weg op de spaarrekening.
Nergens op rekenen
Maar dat eerste halfjaar moet je als schuldenaar niks verwachten, dan valt het nooit tegen. Als je een schuldenpositie hebt, met een beslaglegging, dan dient de bewindvoerder eerst te stabiliseren met meestal het beslag nog op de inkomsten, wat een helse klus is van vooral veel overeenkomsten beëindigen. Geregeld adviseer ik om de rechter om opheffing van het beslag te vragen, na de stabilisatie, omdat de bewindvoerder garantie genoeg is dat er maximaal wordt afgelost. Dat is, in mijn praktijk, nog nooit tot een zitting gekomen omdat er minnelijk werd geschikt danwel het beslag werd opgeheven, al dan niet van rechtswege.
Uit mijn eigen dossier(s)
Waar ik, toen ik zelf een grote schuldenberg op probeerde te lossen voor een cliënt, tegenaan liep, was dat elke deurwaarder tenminste een kleine maandelijkse aflossing eiste.
Maar, ook aan een wwb uitkering zitten grenzen, en dan ben je snel door je afloscapaciteit heen. Bij een wwb, die er uitsluitend is om je van de minimale behoeften te voorzien, is er meestal nul euro afloscapaciteit. Wat ik dan weer oploste door elke maand 50 euro in te plannen als aflossing. En radicaal al het overbodige weg te bezuinigen.
Nee blijven zeggen is moeilijk
Toch was het moeilijkst in die periode om nee te zeggen en te blijven zeggen tegen die schuldeisers die of moesten wachten, of die ik helemaal niks kon bieden. Maar dat is wel wat de beschermingsbewindvoerder dient te doen. Een budget sluitend maken en de rest beschikbaar te stellen aan de schuldeiser. En dus niet, om welke reden dan ook, nog maar 's 25 euro toe te zeggen aan aflossing per maand, die er eigenlijk niet zijn, omdat er dan iets anders noodzakelijks voor moet wijken.
Populaire posten
Persoonlijke verzorging, kleding en onderhoud aan de auto zijn hele populaire posten om binnen een budgetplan wat van af te knibbelen ten behoeve van het aflossen van een kleinere schuld. Want dat is ook in cliënt zijn belang is het argument.
Ja, zolang er geen ongelukken gebeuren. Maar een kinderverjaardag moeten overslaan omdat er in de klas niet getrakteerd kan worden op een kleinigheidje, gaat te ver. En ik weet heus wel dat de cliënt van de bewindvoerder er ook debet aan kan zijn dat budgetten moeilijk rondkomen. Het zit in de aard van ieder beestje opportunistisch te zijn. Dat is een soort oerdrang. Maar ook erg veel werk als je bewindvoerder bent.
Niet eten betekent niet aflossen
Maar mijn belangrijkste argument dat toch eerst cliënt zijn belang als het gaat over levensbehoeften voorop moet staan bij het opstellen van een budgetplan of begroting is even simpel als waar: Als een cliënt niet of niet voldoende verzorgd is, kan ie ook niet aflossen. Daar gaat de kost voor de baat uit. Als je niet goed genoeg te eten hebt, kun je je werk niet goed genoeg doen.
Veel macht geeft grote verantwoordelijkheid
En nog een veelgebruikte standaard is de zin: De schuldhulpverlener is leidend in deze.. Wat ook feitelijk onjuist is. De door de rechter benoemde beschermingsbewindvoerder is leidend. Die moet een sluitende begroting realiseren. En voor het berekenen van het bedrag dat daarvoor nodig is, het vtlb of een variant daarop, zijn er tools ontwikkeld die je invult met alle kosten en baten erin meegenomen.
Gebruik het goed
Elke tool laat regels vrij om kosten op in te vullen die niet kunnen worden geschaard onder een van de voorbedrukte kostenposten. Ik heb in de praktijk nog nooit een formulier gezien waarop ook daadwerkelijk iets op die plekken was ingevuld. Nog nooit, in zeven jaar ervaring opdoen niet. En dat vind ik opmerkelijk. In mijn eigen dossier kreeg mijn eerste bewindvoerder een compleet plan met sluitend budget aangeleverd. Toezeggingen van de schuldeisers erbij, maar ook met extra leefgeld per week omdat ik door ondervoeding eiwitverrijkt moest eten, wat duurder kost.
Er bleef niet veel over
Toen de bewindvoerder was begonnen bleef er van dat extra leefgeld niks over, verdween het hele plan met betrekking tot de schulden bij de schuldhulpverlener in de la, om er vervolgens twee jaar niet meer uit te komen. Let wel, er hoefde alleen maar begonnen te worden met uitvoeren van het plan om er na drie jaar vanaf te zijn. Na die twee jaar kreeg ik een brief. Schuldeisers waren niet akkoord, dus de wsnp moest worden ingeroepen.
Boosheid en frustraties
U begrijpt mijn frustratie en woede. En toen ik er zelf achteraan ging, hoe dit zo gekomen was bleek de grootste schuldeiser inderdaad twee jaar niks gehoord te hebben, desondanks wilde die zijn toezegging aan ons niet intrekken. Op de papieren die de schuldhulpverlener mijn voorlegde stond dat de grootste schuldeiser niet akkoord was, met een handtekening. Ik heb dat stuk aan de schuldeiser voorgelegd. Die bezweerde mij en bevestigde dat op schrift dat dat stuk niet door iemand in zijn dienst was afgetekend. Dan praat je over valsheid in geschrifte.
Wat voorbeelden
Dit is een voorbeeld uit mijn eigen dossier. Overigens zijn mijn schulden ontstaan doordat mijn stoornis mijn vermogen tot het bewaren van een goed overzicht hinderde. En ik in een hypomane episode veel en veel te veel heb uitgegeven. Vandaar ook mijn vrijwillige keuze voor bewindvoering. Lang verhaal kort, ik heb via de rechter, omdat twee kleine schuldeisers dwars lagen, een dwangakkoord bedongen, waarbij ik, wederom zelf gekozen, vijf jaar aflos zodat schuldeisers twee keer zoveel ontvangen als bij een traject van drie jaar.
Ik kan u, na zeven jaar ervaring te hebben opgedaan, nog wel 500 andere voorbeelden aandragen van zaken die niet goed zijn gelopen, omdat er te veel wordt gevraagd van de schuldenaar. Meestal met grote psychosociale en maatschappelijke problemen voor het betreffende gezin en de kinderen. Want een bewindvoerder moet op een gegeven moment ook kunnen vertrouwen op de aan hem geleverde informatie. Want je hebt nou eenmaal maar een heel beperkt aantal uren per af te werken dossier. En dan kun je niet alle aangedragen argumenten op waarheid controleren. Dat weet de schuldeiser ook.
Oplossingen
De oplossing voor de misstanden, excessen of fouten en vergissingen, die ik u voor wil leggen is de volgende: In het nieuwe mensenrechtenverdrag staat beschreven dat iedereen met een beperking, ik zeg liever kwetsbaarheid, zijn leven moet kunnen leven zoals ieder ander, en als daar hulp bij nodig is, die hulp er ook moet komen. En nog eens gekozen door de betreffende persoon ook. Ook weer, met hulp van, maar de keuze ligt bij diegenen die het aangaat.
Bewindvoerder faciliteert
Als beschermingsbewindvoerder dient u dat leven, financieel, te faciliteren. Dat geeft u een grotere verantwoordelijkheid. Maar ook meer ruimte om de voor uw cliënt noodzakelijke voorwaarden in te vullen.
Power to the bewindvoerder!
De macht om dat te doen heeft u al. De rechter zal u in voorkomende gevallen, waarbij u met valide argumenten komt en overduidelijk de boel niet loopt te flessen, in het gelijk stellen, indien u om een uitspraak vraagt omdat u om welke reden dan ook, het budgetplan niet sluitend krijgt door de gevolgen van de schuldenproblematiek. In gewone mensentaal: De rechtspraak zal de afweging tussen uw belangen en die van een schuldeiser, in uw voordeel beslechten, indien u als facilitator, uw cliënt niet kunt bieden wat het verdrag wel als eis stelt.
Oproep
En ik roep u allen dan ook op kennis te nemen van het nieuwe mensenrechtenverdrag voor mensen met een beperking. Dat vervolgens als ijkmiddel in te zetten bij al uw activiteiten die gaan over de kwaliteit van leven van de door u te beschermen persoon.
90% van de aflossingstrajecten, wordt te veel gevraagd van de schuldenaar
Want de overgrote meerderheid van de afgesloten schuldhulp- of schuldaflossingstrajecten in Nederland verloopt zo dat de schuldenaar onnodig en onterecht te zwaar belast wordt en dus benadeeld. Dat vernam ik uit de mond van een eigenaar van een deurwaarderskantoor. En dat vond ik bij deze stelling de meest betrouwbare bron.
Het lijkt op roken van sigaretten
En zeg gewoon nee. Sorry, maar dat is niet in het belang van mijn cliënt. Want dat is waar u voor bent aangesteld, door de rechterlijke macht beschermt bent en heel redelijk voor wordt betaald tegen dezelfde tarieven als die uw collega's ervoor krijgen. Waarmee ik maar wil aangeven hoe belangrijk uw werk is. Als er voor een dienst vastliggende tarieven voor zijn ingesteld, en dus marktwerking wordt uitgeschakeld, dan weet je dat je een bijzondere positie in deze maatschappij invult.
Van een beetje slijmen, wordt niemand slechter
Beste, goedwillende en hardwerkende bewindvoerders, ga aan de slag met het nieuwe mensenrechtenverdrag. Met mensen met een beperking werken is zowel eervol als soms lastig. Maar het verdrag is uw steun in de rug om gewoon zonder discussie vanaf maand 1 van uw bewind met een sluitende begroting te kunnen werken.
Namens mijzelf en de rest van kwetsbaar Nederland, dank voor uw aandacht.
Belt u vooral met vragen, en ik help u vooruit. 0623624630
Mailen mag ook: stefan@nieuwestartervaringswerk.nl
Met vriendelijke groet,
VN ambassadeur verdrag rechten van de mens met een beperking.
Ervaringsdeskundig begeleider en coach voor mensen met een psychiatrische kwetsbaarheid en of multi-diagnostiek.
https://www.nieuwestartervaringswerk.nl
https://blog.nieuwestartervaringswerk.nl
"Niets is onmogelijk"
