Pieter Omzigt (CDA) en Renske Leijten (SP) werkte zich een slag in de rondte om de toeslagenaffaire te onderzoeken en geheel bloot te leggen. Gisteren bereikte ze het voorlopig hoogste punt: Het rapport van de ondervragingscommissie verscheen. En het is een meedogenloos hard rapport, vol met verwijten aan zowat alle betrokkenen, geworden.
Ministeries, bewindslieden, ambtenaren en zelfs de rechterlijke macht moesten het ontgelden.
Iedereen heeft zo zijn fouten gemaakt. De wetgeving was veel te hard. De menselijke maat ontbrak, er is etnisch geprofileerd, en problemen die opdoken werden genegeerd, net als de signalen vanuit de uitvoerende macht (lees: de belastingdienst). Ook de rechter bood de onterecht van fraude beschuldigde mensen geen enkel soelaas. En zo kon het kapotmaken van complete gezinnen, jarenlang doorgaan. Met vele echtscheidingen, gedwongen verkopen van woningen en zelfs zelfmoord tot gevolg. Volgens de verslaggever van het NOS journaal was het woord buikpijn dan ook het meest gehoorde woord, na presentatie van het rapport.
Wat mij het meeste aangreep, los van het leed dat is veroorzaakt, is de handelswijze van de opeenvolgende kabinetten Rutte.
Want die namen en nemen het niet heel erg nauw met het goed en eerlijk informeren van de tweede kamer. Pieter Omzigt zit nog altijd op cruciale gegevens te wachten, die het kabinet weigert te leveren.
Maar dat is niet het ergste. Volgens Pieter Omzigt zijn er kabinetsberaden geweest die hadden moeten gaan over hoe de slachtoffers van deze ellende geholpen konden worden, maar vooral gingen hoe Pieter Omzigt en Renske Leijten terug in hun hok konden worden gejaagd.
Niet dus, zo is gebleken en da’s maar goed ook. Sterker, Leijten was voornemens na deze periode in de tweede kamer, te vertrekken uit de landelijke politiek. Zij heeft zich inmiddels bedacht en staat in maart weer gewoon verkiesbaar op de lijst van de SP. Want dit moet eerst worden opgelost.
Maar wat niet op te lossen is, is de bedenkelijke moraal van Rutte en consorten. Kijk, van de Vaak Veroordeelde Democraten kun je nog verwachten dat ze er, wettelijk gezien, de kantjes vanaf lopen. Want die lijken er het adagium op na te houden dat als je er niet voor gepakt wordt, het niet strafbaar is.
Maar in die achtereenvolgende kabinetten Rutte zaten altijd ook verschillende coalitiepartners. Waaronder zelfs de ChristenUnie. En van die coalitiepartners, zou je denken, mag je toch wat meer verwachten. Een beter afgesteld moreel kompas bijvoorbeeld. Maar helaas, ook zij keken helaas een andere kant op. Macht corrumpeert, zo blijkt maar weer.
En nu? Aftreden zou je denken.
Maar helaas, dat zal niet gaan gebeuren. Met de coronacrisis als dekmantel zullen ze hoogstwaarschijnlijk de rit uitzitten tot na de volgende formatie. Dit terwijl er eigenlijk geen andere mogelijke consequentie kan zijn als het aftreden van het gehele kabinet. Want wie zo zijn eigen burgers laat creperen verdiend niet beter.
Want de daders achter slot en grendel opbergen kan ook niet. Een expert zei daarover dat een ambtenaar hooguit kan worden ontslagen, met behoud van een financiële compensatie die wij als maatschappij dan weer op mogen brengen. Dat geldt ook voor een eventueel aftredend kabinet hoor. Die krijgen daarna gewoon een riant wachtgeld.
Grote druk erop zetten om de slachtoffers zo snel mogelijk gecompenseerd te krijgen is het enige alternatief.
En ook het enige juiste om te doen. En wellicht wetgeving initiëren om te voorkomen dat dit ooit weer gebeurt. Bijvoorbeeld door een vlaktaks in te voeren. Een belastingtarief inkomstenbelasting, zodat toeslagen niet meer nodig zijn. Want nu hebben maar liefst 7 miljoen mensen recht op een of andere toeslag of andersoortige compensatie vanuit de Staat. Dan haal je teveel geld op, lijkt mij. Dat kun je beter veranderen in een situatie waarbij niemand of slechts enkele specifieke gevallen nog iets terug moeten ontvangen van de Staat.
Gelukkig hebben we nog enkele parlementariërs zoals Omzigt en Leijten
Want zij geven een nieuwe betekenis aan het controlerende werk van de tweede kamer, aldus voorzitter Arib van diezelfde tweede kamer. Maar ik vrees met grote vrezen voor de toekomst, nu blijkt dat onze leiders zich bedienen van zulke praktijken als nu zijn blootgelegd.
Ik wens de slachtoffers een snel herstel van deze dreun en een ruime compensatie die recht doet aan het onnoemelijke leed dat hen is aangedaan. Want dat hebben zij inmiddels dik verdiend.
Althans, dat vind ik.
